Wednesday, April 18, 2012

ΛΑΜΠΡΙΑΤΙΚΟΣ ΨΑΛΤΗΣ (Part 8)

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ

Ο τρες νεαρο βοσκοί, κρατοντες τς λαμπάδας των χαμηλ μ τν ριστεράν, περισκέποντες τ φς μ τν δεξιν π τς προσπνεούσης νυκτερινς αρας, ν σελήνη, ψηλ ναπλέουσα τν ορανόν, εχε κρυφθ ες σύννεφα, τρεξαν πρτοι μπρός, δ πρτος ναγγείλας τν εδησιν απόλος ρχετο πίσω. Κατέβησαν κάτω ες τ ρεμα, χωρς ν κούωσι φωνάς, κα ρχισαν ν ποπτεύωσιν τι πρτος βοσκς σως εχεν ατιασθ*, κα εχεν κούσει φωνς μ παρχούσας πράγματι. λλ απόλος διεμαρτύρετο λέγων τι δν πατήθη, κα τι εχεν κούσει εκρινς φωνν λέγουσαν: «Πο εσαστε; Πο εσαστε;»

Δι ν βεβαιωθ τι μλλον ατς πείθων κα τος λλους, βοσκς ρχισε ν φωνάζ: «! δ εμαστε! Ποις εναι;»
σθενς φων πήντησεν. λλ δν διέκριναν τς λέξεις.
φο προέβησαν λίγα βήματα παρεμπρός, ο βοσκο πάλιν φώναξαν: «! ποις εσαι; Πο βρίσκεσαι;»
φων εκρινέστερον πήντησε:
«Δ εμαι!… λτε παραδ…» Κα φων πνίγη ες στεναγμόν.
Κάποιος θά πεσε κ γκρεμοτσακίσθη πουθεν μς στ ρέμα, σκέφθη μεγαλοφώνως ες τν βοσκν.
Τ ντι, ταν κουσαν τν μορμυρισμν το δατος το μικρο χειμάρρου, ρέοντος δι μέσου βράχων κα μμωδν χώρων ναλλξ ες τ βάθος τς κοιλάδος, κ πλησίασαν ες τν ρίζαν νς βράχου, εδον τ σμα νθρώπου κειμένου κε, δίπλα ες τ ψιθυρίζον κα κατερχόμενον ες τν θάλασσαν λικοειδς ρεμα.
το ατς κρ Κωνσταντός, τρίτος πάρεδρος.
Τν νεκίνησαν. Δν το βαρέως πληγωμένος, λλ εχε βαρέσει ες τν ριστερν πλευράν, πεσν π ψος νδρικο ναστήματος, π τν βράχον.
Περ ραν δεκάτην ερωπαϊστί, φο νέτειλεν σελήνη, εχεν ναχωρήσει π τν γιον Χαράλαμπον, χι τόσον διότι τ πεθύμει, σον διότι παπα-ζαρίας, ποχρεωτικς κα πρόθυμος φίλος ταν πρόκειτο ν ποπέμψ χληρόν, εχε παρακαλέσει να τν λθόντων χωρικν, κα εχεν πιμείνει να συνοδεύσ οτος τν μπαρμπα-Κωνσταντν περχόμενον ες γιον ωάννην, που εχε δώσει πόσχεσιν ν πάγ.
χωρικός, μ προθυμίαν χι μφαντικωτέραν τς το παπα-ζαρία, μεγαλυτέραν δ τς το κρ Κωνσταντο, συνώδευσε τν πάρεδρον ες κανν μέρος τς δο ως ες τ Καμπιά, ες τ ψος το βουνο πόθεν πρεπε ν κατηφορίσ τις δι ν φθάσ ες τν ναΐσκον το Προδρόμου, κ κε, φο το δειξεν κριβς τν δρόμον, το εχήθη καλν νάστασιν κα τν γκατέλιπε μόνον.
μπαρμπα-Κωνσταντς κολούθησε κατ ρχς π πολ τν κύριον δρόμον, στις το μοναδικς κα εδιάκριτος π τ φς τς σελήνης, μόνην συντροφίαν χων τος θάμνους, σοι σταντο δεξι κα ριστερ διαχαράσσοντες τν δόν, τ δένδρα τ ποα λάμβανον φανταστικ σχήματα σχημάτιζον σκις ν μέσ τν ποίων τ μμα βλεπε πολλάκις φάσματα κα κινήτους νθρώπους, τος βράχους οτινες, καθόσον πλησίαζε πρς τν βόρειον κτήν, πληθύνοντο κ ξετόπιζον τ δένδρα, τ δειλν κελάδημα λίγων πτηνν κρυμμένων ες τς λόχμας, τν κρότον τς αρας σειούσης τος κλνας κα τς κορυφς τν δένδρων, κα τν μυστηριώδη θρον τς φυλλάδος τν παραγόμενον π γνώστων νυκτερινν πλασματίων, π μικρν κατωτέρων πνον κρυπτουσν τν παρξίν των ν μέσ το σκότους κα τς μοναξίας.
λλ ταν φθασεν ες μέρος που δς τέμνετο ες δύο μικρ μονοπάτια, τ ν νατολικώτερον, τ λλο βορειοδυτικόν, ερέθη ες μηχανίαν ποον μονοπάτι ν λάβ. σον κα ν εναι ντόπιος ες νθρωπος, στις κτάκτως, παξ κατ δύο τρία τη, ξέρχεται ες μακρν σχετικς κδρομήν, ες τος μικρος τόπους, πάντοτε ερίσκεται ες μηχανίαν, ταν μάλιστα τ τοπίον εναι κάπως γριον, κα δν χ διος κτήματα ες τ μέρος κενο. Ο δρόμοι π τους ες τος λλάζουν, πολλάκις παλαια δο κχερσονται καλλιεργονται κα δν πατονται πλέον κ τς πλεονεξίας μικρο γαιοκτήμονος, στις περιφράττει ντς το χωραφίου του ν δύο στρέμματα γς περισσότερον, κα μεταθέτει τν φράκτην μίαν δύο ργυις πωτέρω. νίοτε συμβαίνει κα τ ναντίον· διαφιλονίκητος λαιν γνωστο κτηματίου πατεται κα γίνεται δρόμος, χάριν τς εκολίας τν διαβατν. λλοτε ο βοσκο κα α αγές των νοίγουσι νέον μονοπάτι δι ν ραδίζουν*, λλοτε γκαταλείπουσι κα φήνουσι ν κχερσωθ παλαι κα γνώριμος δός.
φο π πολ δίστασεν, μπαρμπα-Κωνσταντς προτίμησε τέλος τ βορειανατολικν μονοπάτι, κα κατέβη ταχέως ες τ ρεμα το Χαιρημον. λλ κε δν δύναται ν βαδίζ τις, κτς ν εναι δωδεκαετς πας, κα ψάχνει δι καβούρια, τν μέραν. δ κρ Κωνσταντς το ξηκοντούτης, το νξ κα δν ζήτει καβούρια. Τ ρεμα τς πηγς το Χαιρημον, νούμενον κατωτέρω μ τ ρεμα τς Παναγίας Δομάν, σχηματίζει ποτάμιον κατερχόμενον ες τν θάλασσαν δι ποτόμου κατωφερείας, δι βράχων κα μικρν καταρρακτν. Στιγμήν τινα, καθ ν σελήνη εχε κρυβ νω ες νέφος, δν εδε καλά, δν πάτησε στερεά, λίσθησεν π να βράχον κ πεσε μ τν κεφαλν κα τν κορμν ες τν μμον, μ τος πόδας ες τ νερόν. μπαρμπα-Κωνσταντς κτύπησεν λαφρς κα πόνεσεν, κ το τιναγμο μλλον κα το φόβου, κ το κατάγματος. Ετυχς, λίγ πρίν, ταν ερίσκετο ες τ ψωμα, πάνω ες μέγαν περκείμενον βράχον, εχεν δε τν ντιλαμπν το μικρο ναΐσκου, που ρτίως εχε ψαλ νάστασις, κα εχεν ννοήσει τι δν πεχε πλέον πολ π τν γιον ωάννην. Ζαλισμένος π τν πτσιν, ρχισε, μ σην εχεν κόμη δύναμιν ν φωνάζ: «Πο εσαστε; πο εσαστε;» κα τν φωνν ταύτην εχεν κούσει πρτος βοσκός, στις εχεν ξέλθει πρς στιγμν το ναο δι ν δ πς εχον α αγές του.
* * *
κρ Κωνσταντς σηκώθη χωλαίνων, κολούθησε τος βοσκούς, φθασεν ες τν ναΐσκον, ταν ερες εχεν ρχίσει τν σπασμόν, προσκύνησε κα λαβε τν θέσιν του ες τν χορόν. ψαλεν ες λην τν λειτουργίαν, μ λον τ πέσιμόν του κα τ πόνεμά του.
ξω, π τ φέγγος τς σελήνης, δεξιόθεν το ναΐσκου, βρεμε γενναον πρ, κα μπαρμπα-Δημήτρης Καμπογιάννης, κ τν πλησιοχώρων τς πολίχνης λθν ποιμήν, εχεν βελίσει δη να μνν κα τν ψηνε. Δίπλα του πρόθυμος δι ν τν βοηθ κάθητο, κουμβν π ατο το τοίχου τς κκλησίας, νθρωπίσκος τις κ τς πόλεως, στις δν εχεν ννοηθ πότε κα πς εχεν λθει κε, Γιάννης Μπουκώσης. νάμεσα ες τν πυρν κα ες τν τοχον, μπαρμπα-Δημήτρης Καμπογιάννης, μ τν κιτρίνην ζωνάραν, τ ξυραφισμένον γένειον κα τν γκιστροειδ μύστακα, εχεν φήσει τ μαχαίρι του μετ το θηκαρίου, κα Γιάννης Μπουκώσης π πολλς ρας δν εχε παύσει ν ρίπτ τ βλέμμα ναλλάξ, ες τ ροδοκοκκινίζον σφαχτν κα ες τ μαχαίριον. ντικρύ, παρ τν ρίζαν νς σχοίνου, στατο μεγάλη κταόκαδος φλάσκα. κ το τρόπου μεθ ο στατο κουμβημένη ες τ κλαδίον το σχοίνου φαίνετο πλήρης ονου, μοσχάτου κα μαύρου μεμειγμένου. Τ ροδοκοκκινίζον σφαχτν κνιζε κα σιζεν ες τ πρ, φλάσκα, ς λλη κλσσα καλοσα τος νεοσσούς της π τς πτέρυγας, φαίνετο καλοσα τος βοσκος ες εωχίαν π τος τμούς της, τοίμη ν κλώξ κα ν φυσήσ ες τν λαχίστην παφν τς χειρός, ες τν λαχίστην προσέγγισιν το χείλους ες τν θηλήν της.
Δύο χωρικο ρθιοι, πέντε βήματα μακρν το ψητο, τς φλάσκας κα το σχοίνου, σταντο κα συνωμίλουν ζωηρς. Εχαν ερει τν ραν κα τν τόπον ν λογομαχήσωσι δι ν χωράφιον τεσσάρων στρεμμάτων, περ το ποίου μάχοντο π τν.
ντικρύ, πρς μεσημβρίαν, π το βραχώδους λόφου, νάμεσα ες πέντε βράχους, ες τρία μονοπάτια κα ες κρημνόν, ερίσκετο τ διαφιλονικούμενον χωράφιον. ες τν χωρικν χειρονόμει, κ δείκνυε πρς τ κε, κα σχυρίζετο τι τ χωράφιον τ δικόν του εχεν σύνορον κριβς τν τρίτον βράχον πρς τ δεξιά.
γ τ ηρα παππουδικό μου, λεγε· δ ρωτς κα τ Γιάννη τς Ψαροδήμαινας, πο εμαστε γειτόνοι, δ κα τριάντα χρόνια…
Τ σύνορα εναι μς στ μέση, νάμεσα στν δεύτερο κα στν τρίτο βράχο, κε πο βαθουλαίνει τόπος, διετείνετο λλος χωρικός· φαίνεται κόμη πο τον, τν παλαιν καιρό, ποσκαφή*…
Κοτζμ βράχος, ντέκρουεν πρτος, κ γ θ πάω ν γυρέψω ν βρ τν ποσκαφή, γι ν τν κάμω σύνορό μου;…
μπαρμπα-Δημήτρης Καμπογιάννης ρχισε ν γυρίζ μελέστερον τν σούβλαν μ τ σφαχτόν, κα προσοχή του λη περροφήθη π τν δύο χωρικν κα τς λογομαχίας των.
Γιάννης Μπουκώσης λαβε σιγ-σιγ τ μαχαίριον, τ πεγύμνωσεν π τ θηκάριόν του, κοψεν πιτηδείως τεμάχιον π τ νεφραιμι* το σφαχτο, τ ποον παυσε σχεδν ν περιστρέφεται, κα τ κατεβρόχθισεν πλήστως.
μπαρμπα-Δημήτρης οδ παρατήρησε κν τν κλοπν κα τν λαιμαργίαν το νθρωπίσκου. ξηκολούθησε ν προσέχ ες τος δύο ρίζοντας.
Κα εναι κα μέσα στ μπολετ* καθαρ γραμμένο, λεγεν πρτος τν δύο· τ πγα στν παπα-Λευθέρη, πο ξέρει ν διαβάζ τ παλαι γράμματα, κα μο τ διάβασε τόσες φορές.
π μπολετι δν δρώνει μένα τ μάτι μου, ντέλεγεν δεύτερος· σν χς ρεξη, δν πς στν μπάρμπ ναγνώστη τν γέλαστο, ν σο φτιάσ σα ψεύτικα μπολετι θέλεις…
Δημήτρης Καμπογιάννης πρόσεχεν λος ες τν λογομαχίαν τν δύο γροτν. Γιάννης Μπουκώσης λαβεν κ νέου τ μαχαίριον, τ ποον δν εχεν πιστρέψει ες τ θηκάριόν του, κοψε δεύτερον, γενναιότερον τεμάχιον π τ μισοψημένον σφαχτόν, κα τ κατέπιε μονοκόμματον.
ρις τν δύο χωρικν ξηκολούθει, κα προσοχ μεθ ς τν παρηκολούθει Καμπογιάννης το διάπτωτος. Μπουκώσης, στις νόει τν μυστηριώδη γλσσαν τς φλάσκας, δι ς ατη κάλει τος φίλους της, ς κλσσα τος νεοσσούς της, καμεν ν βμα μ τν δεξιν πόδα ν σχήματι ρθς γωνίας, δεύτερον βμα μ τ ριστερν γόνυ ες τ δαφος, ξηπλώθη τετραποδίζων, πλησίασεν ες τν σχονον, κα λαβν τν μεγάλην ονοβριθ φλάσκαν τν πλησίασεν ες τ χείλη του, κα πιε γενναίαν δόσιν πνευστί.
Ετα, φύσει φρόνιμος κα γνωρίζων τι, ν καμνε κα τρίτην πόπειραν κατ το σφαχτο, το φόβος μ φωραθ π τέλους, πέστρεψε παρ τν τοχον τς κκλησίας, λίγον τι πώτερον τς πυρς, μαζεύθη κ φαίνετο τόσον κακος κα νστις, ς ν μν εχε πασχάσει λως.
* * *
ταν, φο ερες ξλθε τελευταος π τς λειτουργίας, κα στρώθη τράπεζα ες τ πρόθυρα το ναο (τον περ τ γλυκοχαράματα), μπαρμπα-Δημήτρης Καμπογιάννης πεχείρησε ν τεμαχίσ τ ψητόν, παρετήρησεν τι κάτι λειπεν π τ νεφραιμιά, λλ καμώθη τι δν νόησε τίποτε, κα ποτεινόμενος πρς τν Γιάννην τν Μπουκώσην, επε:
Κοίταξε!… Περίεργο… Δν εναι παράξενο ν γεννήθηκε σακάτικο ατ τ ρνί, παιδί μου Γιάννη;
ξηκολούθησεν σύχως ν κατακόπτ τ ψητόν, ετα πανέλαβε:
Πολλ παράξενα σημεα κα θάματα γίνονται σ ατ τ στερν τ χρόνια… Γιά βάλε μ τ νο σου, ν φέρω ρν σακάτικο γεννημένο π τ μάννα του, κα ν μν τ καταλάβω!… Τί ν γέν, ς χ δόξα Θεός!
Γιάννης Μπουκώσης δν επε γρ. λλ τν τελευταίαν στιγμήν, καθ ν παρετίθετο π τς τραπέζης τ ψητόν, μπαρμπα-Δημήτρης κρυψεν πιτηδείως τς δύο στάμνας το νερο πο εχεν κόμη γεμτες, κ παρουσίασεν ες τν τράπεζαν δύο δειες, λέγων τι δυστυχς εχε λησμονήσει ν στείλ γκαίρως ες το Χαιρημον τν βρύσιν ν πάρ νερόν, κα τον νάγκη ν πάγ τώρα κάποιος.
Σ σένα πέφτει κλρος, παιδί μου Γιάννη, επεν ποτεινόμενος πρς τν Μπουκώσην. Σύρε ν γεμίσς τ δυ σταμνιά, νά χς τν εκ το παπ μας, κα σ καρτερομε, δν τρμε… Πάρε κα μι ναμμένη λαμπάδα ν βλέπς στ δρόμο, κα πάτει γερά, μορφα μορφα… ν μ σπάσς τ σταμνιά, κα τ πάθς σν τ τραγούδι πο λένε… κα μς φήσς κ μς χωρς νερό.
Γιάννης Μπουκώσης πεθύμει ν ρνηθ, λλ δν τόλμα. φορτώθη τ δύο σταμνία κ ξεκίνησε δι τν πηγν το Χαιρημον, τις πεχε περ τ δύο μίλια, κα τις τρεχε τόσον φειδωλ ς τ δάκρυ τν ξηντλημένων φθαλμν. χρειάζετο σωστν μίαν ραν δι ν πάγ, ν γεμίσ τ σταμνία κα ν πιστρέψ.
Εθς ς νεχώρησεν οτος, μπαρμπα-Δημήτρης Καμπογιάννης, βγαλεν ες τ φανερν τς δύο πλήπεις στάμνας, κα πειδ ερες δν νόει, ξηγήθη κα επεν:
Εχα νερό, μ θελα ν τόνε παιδέψω, τν φιλότιμο… κος κε, ν μο κάμ γρουσουζι χρονιάρα μέρα, ν μο κόψ μεζέδες π τ σφαχτό, ν τ ψηνα, κα ν μν πάρω κάβο!
* * *
ταν πέστρεψεν π τν βρύσιν το Χαιρημον φέρων τ δύο σταμνία Γιάννης Μπουκώσης, το δη μέρα, τ ψητν εχε καταβροχθισθ, κα μόνη διακριτικ φιλαδελφία τς θεια-Μαθηνς τς Ψευτομετάνισσας, κα τς θεια-Σεραΐνας τς σημαιοφόρου τν πανηγυρίων, το εχε φυλάξει λίγα τεμάχια το μνο δι ν φάγ κα κάν Λαμπρήν, πειναλέος νθρωπίσκος.
(1893)
1. Δν ντιποιεται συγγραφες τν πατρότητα τς πινοίας ταύτης, δημοσιευομένης πλς πρς διδακτικν σκοπόν, διότι σως ν λαβεν ρχν ξ συνειδήτου ναπολήσεως παλαιν ναγνωσμάτων.
1. σβος, σουβος = βυσσος.
2. Α Πράξεις τν ποστόλων ναγινώσκονται, κατ τ ρχαον Τυπικόν, ν τος ερος μοναστηρίοις φ σπέρας το Μ. Σαββάτου, πρ τς Παννυχίδος δηλ. κα το ρθρου το Πάσχα.
3. διόρρυθμα λέγονται τ μοναστήρια σα δν εναι Κοινόβια, δν τηροσι δηλ. τν ρχαίαν αστηρν κοινοβιακν τάξιν.

No comments:

Post a Comment